FR EN NL

translation / dictionary Lingala - English

congo rdc
Sentence :

toza
toza, form of a verb
kozala, regular construction (root : zal) (class 15 : ko- (verbs))
kodjala, regular construction (root : djal) (class 15 : ko- (verbs))archaic, antiquated
to be
you'll also hear "oza", "naza",... instead of ozali, nazali, ...
also used as auxiliary for verbs

kozala na
to have (to be with)
to be in / at

kozalisa - kodjalisa
to create
nalingi nazala mosani wa molongo ya liboso
nalingi nazala mosani wa molongo ya liboso
© pvh
tozali kosambela kasi bolingo eza te
tozali kosambela kasi bolingo eza te
© pvh (Letitia Nkanza Kalawuma)
zanga nioso <i>mais</i> zala na BASE
zanga nioso mais zala na BASE
© pvh (Letitia Nkanza Kalawuma)
tozali koluka batu ya musala
tozali koluka batu ya musala
© pvh (Letitia Nkanza Kalawuma)
muklisto adjali mwinda
muklisto adjali mwinda
© pvh (Letitia Nkanza Kalawuma)
tozoluka muana musala
tozoluka muana musala
src : google images
bwaka mayi na wc. zala motu ya solo.
bwaka mayi na wc. zala motu ya solo.
src : google images
derived words : ezalela, ezaleli
item 377 examples (bandakisa nkámá mísáto na ntúkú nsambo na nsambo) ...
bozalaki mibale, wapi mosusu ?
you were two, where is the other ?
Nkolo azali kobeta na porte.
The Lord is knocking at the door
Motema na ngai ezali kobeta po na yo
My heart beats for you
naza na nzala. Nazoyoka nzala. Naza na posa ya komela. Naza na posa ya mayi.
I'm hungry. I feel hungry. I'm thirsty (desire to drink). I'm thirsty (desire for liquid).
Azali awa te
He is not here.
Mama azali kosambela.
Mom is praying.
Tata azali na libanda. Benga ye.
Dad is outside. Call him.
ozali kolukela ngai makambo.
you're telling me to look for problems.
makaku awelaki kupé, esika ya kotia mokila ezali te.
The monkey fought for the short (pants), a place to put the tail there is not.
owuti wapi ? okei wapi ? ozali wapi ?
Where do you come from ? Where do you go ? Where are you ?
soso ezali talo makasi likolo ya dollar.
The chicken is very expensive because of the dollar.
... po na kozonga. ... po azonga. ... po azali kozonga.
... to come back. ... so that he would come back. ... because he's coming back.
nzungu ya madesu ezali na moto
The cooking pot of the beans is on the fire.
oza na mbongo ? te, naza nango te.
Do you have money ? No I don't have any.
ezali ya solo !
it's true! it's the truth!
ezibele ezali polele
The lid is open.
nazali polélé polélé
I'm clear and open (I don't hide anything)
nazali !
I'm here !
biso toza koyoka malili na elanga na biso ya lokuta.
We, we are feeling cold with our false dry season.
Nazali koyoka yo te, nalobaka lingala te
I can't understand you, I don't speak lingala.
nazoya (nazali koya)... naza na nzela... nakomi
I'm coming over... I'm underway... I arrived
oza na motema malamu
You have a good heart (You are nice)
balongolaka pongi ya mbwa te. Balamusaka te mbwa oyo azali kolala.
"One" does not interrupt the sleep of a dog. "One" does not wake the dog that is sleeping.
Bazali lokola mai na moto.
They are as water and fire.
Esika nkoyi azali, kotia ntaba te.
where there is a leopard, don't put a goat.
ezali esengo na ngai po na komona moko na moko na bino na liyangani oyo na sima ya nzanga.
It a pleasure for me to see everyone of you in this afternoon cult.
ezali pete te.
It's not easy.
ozali na mibu boni ? Ozali na mbula boni? Obotamaki mobu nini?
How old are you ? (How many years do you have ?)
Ozali mobali to mwasi ?
Are you a boy or a girl ?
Osuka to ozali na kelasi nini ? - Nasilisa kelasi ya ebandeli te.
What education level have you finished or are you in ? - I have not completed primary school.
Bato bazali motuya boni na libota na yo ?
How many people are there in your family ?
Sarko azali mokuse.
Sarko is short.
manguele mpe kisi ezali te po na kobatela moto azua VIH to bokono ya SIDA te.
There's no vaccine nor a medicine to protect someone from acquiring HIV or the disease AIDS.
Soki nzoto to poso ya moto ekutani na ya moto mosusu, tina ya kobanga ezali te.
If the body or the skin of a person meets with that of another person, there's no reason to fear.
na likolo pela moko awa na nse moko te akokani na yo na nguya na kembo yo 'za nzambe
in heaven as here down below there is no one that ressembles you in power and glory, you are God
poso ekoya mokolo moko eza nakosala te.
Next week, there's a day that I don't work.
aza moyambi. Oyambí likonzí.
He's the goalkeeper. He defends the goal. (soccer/football)
oza na miso lokola moto ameli lotoko.
You have the eyes like someone who drunk lotoko.
Biso tozali awa, bango bazali kuna.
We, we are here, they, they are there.
Basusu kokufa, basusu kobotama, mokili ezalaka boye.
Some die and others get born, the world is like that.
komela masanga ezali esengo ya mokili
To drink beer is a worldly pleasure
tala, oyo ezali ndenge na biso
look, this is our method
Azali kolala nanu na ekeko.
She still sleeps with a doll.
Lata ekoti, moyi ezali makasi
Wear a cap, the sun shines hard.
biloko olambaki ezali elengi mingi
The things you've prepared are very delicious.
Biloko na yo ezali kilo mingi.
Your luggage weighs a lot.
Ozali kitoko lokola moyi ya ntongo.
You are beautiful like the sun in the morning.
Wana ezali ya solo, kosakana te.
This is true, don't joke.
Lelo ezali mokolo ya suka. Lobi ezalaki mokolo ya liboso.
Today is the last day. Yesterday was the first day.
Aza te. Luka libanda.
He's not there. Search outside.
Bolingo ezalaka lokola lisano.
Love is like a game.
Eza ya solo ? - Te, eza lokuta !
Is it true ? - No, it's a lie !
Mabanzo na yo ezali malamu te.
Your thoughts are not good.
Na kati ezalaki molili.
Inside it was dark.
Moyi ezali mpe monzoto.
The sun is also a star.
Azalaki moseka liboso tosibaki.
She was a virgin before we made love.
Ozali na mpongi ? - Nanu te.
Are you sleepy ? - Not yet.
Ndako na ye ezali musika mingi.
His home is very far.
Mbula na ngai ezali zomi na mwambe.
My age is 18.
Mosala na zolo ezali koyoka solo na kopema.
The work of the nose is to smell odors and to breathe.
loposo na ye ezali mpetompeto lokola ngolo.
her skin is smooth as a catfish.
Azali na nkanda mpo na ngai.
He's mad at me (he has anger because of me)
Ezali ntalo mingi. Kakola moke.
That's very expensive. Negotiate a bit.
Akimaki lisusu, nakanisi azali na ntina.
He ran away again, I think he has a reason.
Maboko na yo ezali petepete, nayebaki te.
Your hands are very soft, I didn't know.
tshombo wana ezali ya kala mingi.
That phone is from way back.
Soki oyo ezali ya solo, nakufa.
If that's true, I'll die.
Azali ? - Te. Abimi.
Is he there ? - No. He went out.
Nzambe azali malamu mingi
God is very good.
tozali koluka muana musala. Azala moyibi te, ndoki te, ndumba te.
We are looking for a domestic aid. May it not be a thief, not a sorcerer, not a whore.
ozalaki wapi lobi na butu ?
Where were you last night ?
azali na zemi ? basanza boni ?
Is she pregnant ? How many months ?
esongo ezali mwa eteni ya libolo eye etimbaka.
warning - sensible content
Libumu na yo ezali ya kokangama ?
Are you constipated ? (your intestins, are they blocked ?)
lopango na bango ezalaka na Masina
Their lot is in Masina
lopango ya baCarla ezalaka na Lemba.
Het lot van de "Carlas" is in Lemba.
leki ya Jean azali maladi
Jean's little sister is sick.
elengi na mbeto: Muasi ya monene na muasi ya moke, nani azali sukali ? © kitokolile
pleasure in bed: a big girl and a slim girl, who is sweet ?
ndenge ya komibatela : na capote. Nzela ya malamu koleka mpo na komibatela ezali kosalela capote
the way to protect oneself : with a condom. The best method to protect oneself is to use a condom.
eza muana muasi to mobali ?
Is it a girl or a boy ?
Nzambe apambola bino mingi. Kimia ezala na bino. Nzambe abatela bino.
My God bless you in abundance. Peace be with you. May God protect you.
ezala se bongo
may it be (only) so !
naza na posa na yo
I have desire for you.
bwaka mayi na wc. zala motu ya solo.
Throw water in the toilet. Be a real man.
libenge eza mbala ya sukali. matembele eza nkasa ya libenge.
The "sweet potato" is a sweet tuber. Matembele are the leaves of the sweet potato.
lituma eza makemba ya kotuta.
lituma is mashed plantain bananas.
Oyo ezali nsango ya kosunga yo pona koyeba ndenge nini kelasi ya monoko ya Lifalanse etambolaka.
This is an information to help you to know in which manner the lesson of the french language functions.
Mokonzi, soki ozalaki awa, mbele ndeko na ngai akufaki . © Yoane 11:21
Lord, if you would have been here, then my brother would not have been dead.
Soki miso na yo ezali malamu, okomona polele penza
If your eyes are good, you will see really clearly.
ozozela nini ? Eza tur na yo !
What are you waiting for ? It's your turn !
ngai naza na biro ya Gecamines. Nakozonga kala mingi te
Me, I'm at the office of Gecamines. I'll return soon.
Oza kitoko makasi ndeke na ngai ya bolingo
You're very pretty, my lovebird
Oza elengi kofiba koleka mokuwa ya makoso. © Fally Ipupa
You're nicer to suck on than the bone of porc legs. (=delicacy)
yo ozali mwinda na bomoyi na ngai.
You, you're the light of my life.
ah Nzambe ! pona nini masta na ngai aza zoba lokola makaku ?
ah God ! why is my friend stupid like an ape ?
tozali er nini ?
What time is it ?
basi bazali kosolola na libanda.
The girls are talking outside.
yaka tosibana, naza na botine
warning - sensible content
baboti na yo bayaki kobwaka ngunda na poto. yango wana sikoyo oza awa na biso.
Your parents came ask asylum in europe. Reason why now you're here with us.
obungi. ozalaki wapi ? - Awa, na ndaku. Nalalaki pe natalaki télé.
You disappeared. Where were you ? Here, at home. I was sleeping and watching television.
na liboso aza nani ?
in front, who is that ?
Djo ayebaki ete kosopa zemi ezali lisumu monene, kasi makango na ye azwaki zemi, mpe Djo azalaki na likoki te ya kobala mpe kobokola mwana.
Djo knew that having an abortion is a great sin, but his fiancée got pregnant and Djo did not have the means to get married and raise a child.
Na motema nayebaki ete ezali mabe, kasi namonaki ndenge mosusu ya kosala te.
In the heart I knew it was bad, but I saw no other way of acting.
mbote, boni nzoto ? nga naza malamu. nalingaki kaka napesa yo mbote
Hello, how's the body (the health) ? I'm doing well. I just wanted to greet you.
ozosala nini ? - Eloko te, naza na mbetu na ngai
What are you doing ? - Nothing, I'm in my bed.
mundele oyo aza mbamba
That white is sticky (follows you everywhere)
Bazali kobatela mino malamu te, mosusu esila ngala mpe mosusu balambi yango na ndenge elongobani te.
They don't conserve the medicines well, others are expired and others they prepare with non conform methods.
Na mboka swisi, kotambola na engunduka ezali kosalema mingi
In the country Switzerland, traveling by train is much (often) done
Soki olingi kozwa engunduka, bisika ya kotika motuka ezali.
If you want to take the train, there are places to leave the car (parkings).
Maman azali malamu moke
Mother is doing a bit well
tozalaki awa epai na nga na Valentine na Rachel. Bakomaki lelo na nzanga.
We were here at my place with Valentine and Rachel. They had arrived today at noon.
tokutana ndenge nini naza na hotel Ibis
How would we find each other ? I'm at hotel Ibis.
oza bolole !
you are stupid !
oza kaka awa ?
Are you still here ?
bitumba ezali pili-pili mpe mungua ya libala. Proverb/expression (don't translate litteraly)
The fights are the pepper and the salt of the mariage.
Nazalaki kuna na Bon Marché na bar Cheetah. Las Vegas ekosa :)
I was there at Bon Marché at Cheetah bar. Las Vegas is only pretending :)
kolumba monoko solo eza maladi to te ?
Is stinky mouth an in sickness or not ?
bolingo ezali elengi soki balingi yo
love is nice if they love you
Bolingo ya Kristo ezali kotambwisa biso © 2 bakorentien 5:14
The love of Christ compels us
wapi Augustin ? - Ye ? Aza na kwilu !
Where's Augustin ? - He ? He's in Kwilu !
Mobutu azalaki mokonzi ya Zaïre
Mobutu was the president of Zaïre
Peter azalaki kosala na kompani ya kemi.
Peter worked at a chemical company.
ntango bazalaki koyemba, bazalaki kosepela
When they sang, they enjoyed themselves
tshombo na ngai eza na nkokoso
my mobile phone has a problem
yo sapologue oza na abakosi versace, kasi miliki ezangi na ndaku
You, the "sapologist", you have a vest of Versace, but milk is missing at home
makayabu na fumbwa ! ezangi kaka loso kasi naza na nzala !
makayabu and fumbwa ! Only rice is missing, but I'm hungry !
ezali te po tomelaka na nganda moko, nde tokomi baninga
It's not because we use to drink at the same café, that we became friends
ozali po na nga eyano na mikakatano, nzela ya solo ya kotambola, yesu na nga, kumama
You are for me the answer to the problems, the real way to walk, my Jesus, be praised
madesu na suki, eza madesu ya kopola
beans with hair are spoiled (moldy) beans (allusion on baldness among white people)
mwasi ya Petelo aza elenge
Peter's wife is young
bana bavandaki na mabele mpo na bakiti ezalaki te. source: Espérance-François Ngayibata Bulayumi, Mosuni
The children sat on the ground because there were no chairs.
bolingo ezali kati na biso soki tozali na bomoko
There's love between us if we are united
nakoki kobanga te zambi nazali somi na RDC.
I cannot be afraid because I'm legal in RDC.
ebale ya kongo ezali monene mpe na mbisi ebele
The Congo river is big and also has a lot of fish.
mbinzo ezali malamu mpo na koliya.
The caterpillar is good to eat.
kozanga koyeba eza liwa ya ndambo Proverb/expression (don't translate litteraly)
To lack knowing is a part of death.
kokenda liboso ezali kokoma te Proverb/expression (don't translate litteraly)
To go first is not "to arrive"
naza na posa ya komona yo lelo
I long to see you today
moninga na nga aza na bokono
My friend is sick
naza na makambo ebele ya kosala lelo
I have a lot of things to do today.
naza na mbongo te
I have no money.
naza na kanda na yo
I'm angry with you.
naza na bana misato: mwasi moko na mibali mibale
I have three children: One girl and two boys
naza na likambo na yo te
I have no problem with you
boyokani eza na ndako oyo te
There is no understanding in this house
naza na niongo na yo
I'm in debt with you
nalingi ozala mama ya bana na nga
I want you to be the mother of my children
tokoki kozala na kimia te na ndako oyo
We can't be in peace in this house
koyeba kofanda na batu ezalaka malamu
To know how to live with people is good
mokolo nakoya nalingi batu nioso bazala
The day I will come, I'd love everybody to be there.
kopesa ye mbongo mingi te, aza nanu mwana muke
Don't give him much money, it's still a little child
pona nini ozalaka boye ? yo mpe...
Why are you like that ? you too...
wana eza biloko ya papa na bino.
That there is the food of your father.
kotala ngai mingi te nazali mwasi ya batu
Don't look hard at me, I'm someone's woman
eloko basalela naza na posa na yango te
The thing that had been used, I don't need it
awa tosalaka kaka na baboti na biso
Here we are just with our parents
awa nde nazalaki kofanda tango nazalali mwana muke
It's here that I lived when I was a little child
kobeta mwasi na yo boye te. ezali mabe
Don't hit your wife like that. It's bad.
komela masanga ya sukali mingi te. eza malamu te po na mino.
Don't drink much sweet drinks. It's not good for your teeth.
mobali na yo azali mobulu. aza kotia basi nioso litoyi
Your husband is not serious. He seduces all the girls.
nzela ezali nanu mosika
The road is still long.
Kongo ezali mboka monene na afrika mobimba.
Congo is the largest country of entire africa.
boni bana na yo ? bazali malamu ?
How are your children doing ? Are they doing well ?
naza na esengo makasi pamba te nakobima na baninga na ngai na pokwa ya lelo
I'm very glad because I will go out with my friends tonight.
kobima nanu te. naza nanu na posa na yo.
Don't leave yet. I still need you.
tozali lisusu na mayi te, mwinda te. sikoyo tokosala ndenge nini
We have no more water, no light. How will we work now ?
tata naza na posa ya mbongo po nasomba bilamba
Father, I need money to buy clothes.
keba ! koleka awa te ! libulu moko ezali.
Watch out ! Don't pass here ! There's a hole.
koya lelo te. naza na makambu ebele ya kosala
Don't come today. I have a lot of things to do.
oyo eza na kati na ngai boyebi te
What is inside of me, you didn't know.
biso na bino, tozali bana ya tata moko na mama moko
we and you, we are children of the same father and the same mother.
nani alobi nazali kobela makasi ?
Who said that I was very sick ?
koloba na ngai boye te nazali mukolo na yo
Don't speak to me like that. I'm older than you.
ozalaka monoko makasi boye pona nini ?
Why do you have such a big mouth ?
Nzambe azali malamu mingi pona ngai
God is very good for me.
naza na mbongo ya kopesa yo te
I don't have money to give you
oza na nkombo moko kitoko makasi
You have a very beautiful name.
nkombo na yo ya mboka ezali nini ?
What is your family name ?
kaka yo nde oza koluka makambo awa
There's only you who seeks trouble here
wapi talatala oyo ezalaki awa
Where is the mirror that was here ?
tozali koya epayi na bino sikoyo
We arrive soon at your place.
oyo eza ndako na bino, eza ya biso te
that is your house, not ours.
baninga na ngai nioso bazali na motuka. etikali kaka ngai
All my friends have a car. Only I remain.
nalingaka masanga oyo te eza sukali mingi
I don't like that drink. It's too sweet.
mokonzi ya mboka azali mutu monene.
The president of a country is a huge personality.
nalingaka mwasi azala monene te.
I don't like a woman to be fat.
kopesa mutu mbote ezali ofele
To greet someone is free.
kotika ngai te, Yawe, nazali mwana na yo
Don't leave me, Lord, I'm your child.
esika oyo ezali salite mingi
This place is very dirty.
ebongi obongisa esika oyo. bapaya bazali koya.
You should tidy up this place. The people are coming.
kozanga baboti ezali pasi mingi
Not having parents is very difficult.
kozanga botosi na mikolo ezali malamu te
Lacking respect for the elders is not good.
banda oza na zemi oza kolala mingi
Since you are pregnant you sleep much.
nalingaka bana oyo bazalaka boye te
I don't like children who are like that.
pona nini ozali kosala boye, penza ?
Why do you do like this, really ?
ebongi okeba. na zamba oyo baniama bazalaka ebele.
You have to be careful. In that forest are a lot of animals.
lelo ezali mokolo ya mbotama ya yesu
Today is the birthday of Jesus.
oza kolamba biloko nini lelo ?
What are you préparing today ?
kolia biloko ya sukali mingi te eza malamu te pona mino
Don't eat too much sweet things. It's not good for your teeth.
oza koluka mosala nini, mama ?
What job a are you looking for, mama ?
etumba ya mobali ezali koluka mwasi ya malamu pona kobala
The struggle of a man is to look for a good woman to marry.
etumba na ngai ezali ke bana na ngai balonga na bomoyi
My struggle is that my children may be successful in life.
ezala mbala na yo ya suka olobela ngai boye
That this may be your last time you talked to me that way.
mbala ya liboso oyaki awa ozalaki koyoka soni
The last time you were here, you were ashamed.
mwana mwasi oyo azali lokuta monene
That girl is a big liar.
pona nini mwana na yo azalaka lokuta boye
Why is your child a liar like that ?
tozali na molili awa penza
We are really in the dark here.
pelisa mwinda. molili eza makasi awa
Turn on the light. It's very dark in here.
komela likaya ezali malamu te
It's not good to smoke sigarets.
aza nanu mwana muke. azomela likaya na mbula na ye.
He's still a small kid. He smokes sigarets at his age.
epayi na bino nde makelele ezalaka makasi.
There's much noise at your place.
pona nini ozali kosala ndeko na yo bongo
Why do you do like this to your sister ?
na ndako oyo mokonzi azali te. biso nioso tozali bana.
In this house there's no chief. We are all children.
papa nde azalaka mokonzi ya ndako
It's father who is the chief of the house.
ozali na makolo kitoko penza
You have really nice legs.
liwa ezali pona mutu nioso
Death is for everyone.
nakobenda yo litoyi soki ozali koyoka te
I will pull your ear if you don't listen.
kolata boye te. malili eza makasi libanda.
Don't dress like that. It's cold outside.
mobali na ye aza bilingalinga
Her man is a flirter.
aza kokeba na mwasi wana makasi.
He pays much attention to that girl there.
kopola ezali eloko ya mabe te
Losing is not something bad.
lelo baza kopola biso toza kolonga
Today they are losing and we are winning.
lelo ezali mokolo ya mbotama ya koko na biso ya mwasi.
Today is the birthday of my grandmother.
moto eza kopela makasi penza.
The fire is starting very heavily.
pona nini oza kopela boye ? likambo eza te !
Why are you getting ignited like that ? There's no problem !
bozala na bomoko. botika kosuana boye
Be united. Stop arguing like that.
na libota na bango baza na bomoko te
In their family, they are not united.
ozali elenge mwasi moko kitoko
You are a beautiful young girl.
oza nanu elenge. kosala yango te. okoya kobebisa bomoi na yo.
You are still young. Don't do that. You risk spoiling your life.
naza na tukutuku. nazokende kotala mama na ngai.
I'm on the motorbike. I'm going to see my mum.
oza kotumba bilamba pona nini ?
Why are you burning the clothes ?
bamamiwata bazalaka na mayi.
Mermaids are usually in the water.
bamamiwata bazalaka baanjelu ya satana
The sirens are the angels of satan.
naza na kokoso moko ya monene
I have a big problem.
aza na zemi ya sanza misatu
She's three months pregnant.
nakendaki feti lobi. batu bazalaki ebele.
I went to the party yesterday. There were a lot of people.
goro ya mobali na ngai eza munene
My man's dick is huge.
sukola kikalungu po eza salite
Wash that pan because it is dirty.
kodiembika eza lisumu
To hang oneself is a sin
aza kokosola mingi.
He coughs a lot.
mopepe ezali na ndako oyo te
There's no air in this house.
na ndoto na ngai ya lelo ozalaki wana.
In my dream of today you where there.
kobosana ngai te tango okozala na mbongo
Don't forget me when you'll have money.
naza na likambo moko ya motuya ya koyebisa yo
I have something important to let you know.
libota na ngai ezali motuya mingi pona ngai
My family is very important for me.
na zamba oyo banzoi baza ebele. bokeba !
In that forest there are a lot of bees. Watch out !
kokende na ebale lelo te mbonge eza makasi
Don't go to the river today. The waves are strong.
ebale ya kongo ezalaka monene makasi
The Congo river is very strong.
pona nini olingaka kobuaka biloko ya kolia boye. eza malamu te.
Why do you love to throw away food like that ? It's not good.
naza na motuna moko ya kotuna yo
I have a question to ask you.
mwana na yo ya mobali aza kosuba na mbetu mingi
Your son pees in bed a lot.
esika ya kosuba eza awa te
There's no place to pee here.
yo oza na bizaleli kaka neti mama na yo
You just have a behaviour like your mother.
ngai na yo tozali neti bandeko
Me and you, we are like brothers.
libanga moko ya monene ezalaki liboso ya motuka na ngai
There was a big stone in front of my car.
mwana mwasi oyo azalaka monene pe molayi.
That girl is big and tall.
ndeko na ngai ya mwasi azalaka na makolo molayi
My sister has long legs.
oyo ezali bilamba ya ndeko na ngai
Those are the clothes of my sister.
mwana oyo azalaka mutu monene penza
That kid has really a big head.
oza kokosa baboti na yo mingi. ezali malamu te.
You lie a lot to your parents. That's not good.
mama kulutu na biso azalaka baba.
My maternal great-aunt is deaf-mute.
aza koboya koya awa, pona nini ?
She refuses to come here, why ?
oza na posa ya koboya yango to oza na posa ya kondima ?
You'd like to refuse that or you'd like to accept ?
bato nyonso bazali awa, tozozela kaka yo.
Everyone is here, we're just waiting for you.
ebongi totosa mobeko oyo pona tozala na kimia
We should respect that law to be in peace.
mobeko oyo ezali pasi mingi pona kotosa
That law is very hard to respect.
semeki na yo azalaka motema mabe
Your sister in law is wicked.
kelasi na ngai ezali motuya pona ngai
My studies are important to me.
mateya ya lelo ezalaki kitoko penza.
The preaching of today was very nice.
papa nkulutu na biso azalaka mutema mabe
The big brother of my mother is wicked.
Bomoyi ezali pete te. Ebongi kobunda.
Life is not easy. You have to fight.
Miliki ezali malamu mingi pona mikuwa.
Milk is very good for the bones.
bazali kosala ye epasoli ya mbanga.
They will do him a jaw operation.
bilamba yango eza talo penza.
Those clothes are really expensive.
Awa biloko nyoso ezalaka ntalo.
Here everything is expensive.
noko na ngai aza mobeti ndembo ya monene
My uncle is a big football player.
kolula mwasi ya batu eza malamu te
It's not good to admire someone else's wife.
ebongi ozala mosika na mwasi wana
You should stay far away from that woman.
Oza kopema mbangu mbangu boye pona nini ?
Why are you breathing quickly like that ?
Mosala wana ya kindumba ezali malamu te na miso ya Nzambe.
The work of prostitution is not good in the eyes of God.
Azali mutu moyindo neti ngai.
He's a black man like me.
mutu moyindo na mutu mondele bazali batu oyo Nzambe akeli.
The black man and the white man are persons that God created.
bangi eza malamu te pona nzoto.
Drugs are not good for the body.
oza kokumba biloko ebele boye pona nini ?
Why are you carrying many things like that ?
pona nini oza kokumba mwana na yo na mukongo ?
Why do you carry your child on your back ?
oza na bana mwambe na bakoko mibale.
You have 8 children and 2 grandchildren.
naza na libonza pona eyenga ya lelo te
I don't have an offering for today's service.
liteya ya lelo ezalaki ndenge nini ?
How was the preaching of today ?
Bongisa ndako. Eza salite makasi.
Arrange the house. It is very dirty.
kombola esika oyo. salite eza ebele.
Sweep that spot. There's a lot of dirt.
pona nini bolingi kotela boye ? Eza malamu te pona poso.
Why do you like to get clear like that ? It's not good for the skin.
oyo, ezali eloko ya nani ?
this, whose thing is that ?
eza mokano ya Nzambe.
It's God's will.
nzimbu eza te na ndako na ngai
There is no money in my house.
eloko eleki tika eza te
there is nothing better than to leave it.
Nayoki ke okomi kobima na ex na ngai. Mama, ozali semba bilokota.
I heard that you started dating my ex. Lady, you are a semba bilokota.
Yaka kosunga ngai, naza na biloko ebele ya kolamba.
Come help me, I have a lot of things to prepare.
Aza moninga na ngai ya bomuana.
He is my childhood friend.
Lobi kelasi ezali te.
Tomorrow there's no school.
Ingrid aza kidiba na kelasi.
Ingrid is distracted in school.
Oza kizengi.
You're stupid.
Naza mwasi na ye te. Tika kotungisa ngai sikoyo.
I'm not his wife. Stop disturbing me now.
Naza kopangusa bampinzoli na miso na ye.
I'm wiping the tears from her eyes.
aza kaka mwana muke. Kopesa ye bazoka te.
He's only a small child. Don't give him chewing gum.
pona nini mikolo oyo oza kolia kaka madesu ?
Why all you do these days is eat beans ?
Oza kotungisa biso, tozali na lisanga ya libota.
You are disturbing us, we are at a family reunion.
Aza kotungisa ngai ti na pongi na ngai.
She's disturbing me up to in my sleep.
Mikolo oyo nateki te batu bazosomba malamu te mbongo eza te.
These days I don't sell. The people don't buy well. There's no money.
Lopango oyo ezali na kombo na ngai
This plot is on my name.
mobali na yo azali na bokono ya SIDA.
Your husband has AIDS.
mwana na yo aza na bokono ya mpongi.
Your child has the sleeping sickness (African trypanosomiasis).
papa na yo aza na basi boni ?
Your father has how many women ?
lelo moyi eza te. Tokobima ndenge nini ?
Today there's no sun. How are we going to go out.
Okoki kobeta ye te. Azali mwana mwasi
You may not beat her. She's a girl.
naza kosala makambo ebele tango moko.
I'm doing a lot of things at the same time.
yo ozali na kati ya motema na ye te.
You, you are not in his heart.
aza kobela bokono ya ebola
She's suffering of the ebola disease.
yo, makambo osali ezali pe malamu te
You, the things you did weren't good either.
ozalaka ndeko na ngai ya solo te.
You are not my real sister.
toza kokende na mboka pona matanga.
We're going to the village for a mourning.
na balabala oyo bato nyonso bazoloba ke oza kitoko.
In this street everyone says that you are beautiful.
ye ayebaki ke ozalaki na mbongo te
She knew that you didn't have money.
soki oza koyanola ngai boye nakobuka yo mbanga.
If you answer me like that, I will break your jaw.
kende kolala soki oza koyoka pongi.
Go to sleep if you feel tired.
nazali se ya yo.
I am only yours.
Aza kotafuna bazoka lokola ngombe.
She chews her chewing gum like a cow.
tozali awa tii lobi.
We are here untill tomorrow.
azalaka na miso muindu.
She has black eyes.
ozalaki kozela ngai naya pona obanda kolamba ?
You were waiting for me to come home for you to start cooking ?
Aza kosala makelele makasi.
She's making loud noise.
nazali na sekele te. ezali pamba te nalingi ye.
I don't have a secret. It's because I love her.
liboso ya libala nazalaki malamu na ye.
Before the wedding I was good with her.
ezali pamba te naza na mosala te
It's because I have no work.
Mikolo oyo aza kokanga suki te.
Lately she doesn't braid her hair.
ata soki aza na mibali ebele, etali yo na nini ?
Even if she has a lot of men, how does that concern you ?
kelasi oyo ezali penza mindondo.
That school is really difficult.
Oyo nde oza kobenga " kolata malamu " ?
Is thát what you call " to dress well " ?
Ndenge naza awa, nazokufa na nzala.
Like I'm here now, I'm dying from starvation.
oza kosala nini libanda na ngonga oyo ?
What are you doing outside at this hour ?
Sikoyo oza kokanisa nini ? Okolala wapi ?
What are you thinking now ? Where are you going to sleep ?
nakokende kofanda epayi na ye tango nakozala na Amerika.
I will go live with her when I'll be in America.
aza moninga na ngai te.
She's not my friend.
Soki olingi ke libala na biso ezala malamu, tika kokengela ngai.
If you want our marriage to be good, stop controlling me.
soki olingi toli moko, zala mosika ya mobali na ngai.
If you want advise, be far from my husband.
lelo naza penza na posa na yo te.
Today I really don't need you.
Azalaka mwasi moko makasi pe nzunzu.
She's one strong and courageous woman.
bilamba na ye ezali na solo ya mapeka.
His clothes smell like armpits.
Bana na yo bazalaka mitungisi te penza.
Your children are really no disturbance
Tango naza kosala mosala nalingaka moto atungisa ngai te.
When I'm working, I don't like someone disturbing me.
sekele na bango eza nini ?
Their secret, what is it ?
Mama na bango aza kokata matungulu.
Their mum is cutting onions.
lisolo yango eza kitoko penza.
That story is very nice.
yo oza nanu elenge makasi
You, you are still very young.
aza mwasi ya ndeko na bino.
It's the wife of your brother.
oyo eza ndako na yo moko
that is your own house
azalaki na yo te mokolo mobimba.
She wasn't with you all day.
tala ndenge mobali na ye aza kokosa.
Look how her man is lying.
babisikiti eza ?
Are there cookies / biscuits ?
koswana eza pili-pili pe mungwa ya libala. Proverb/expression (don't translate litteraly)
Arguing is the pepper and the salt of the mariage.
Komisua lolemo ezali elembo ya mabe.
Biting your tongue is a bad sign.
abula eza nyama ya nzamba to esobe.
The baboon is an animal from the forest or the savanna.
balabala eza nzela oyo mituka ekoki koleka.
A street is a way where vehicles can pass.
naza na posa ya koyoka atalaku oyo ayembaka epayi ya Koffi
I need to listen to the singer who sings (the dedications) with Koffi.
mayele ezalaka pe kokanisa lobi ya bana.
It's also smart to think about the future of the children.
Aza na bambuma na elongi.
She has zits on her face.
Yezu azalaka na baapostolu zomi na mibale
Jesus had twelve (12) apostels.
ngai na ye tozali makila moko
me and her, we are the same blood (the same family)
kawa ezangi sukali ezali bololo
Coffee without sugar is bitter.
Petite yango aza danzer.
That young girl is " very pretty "
naza kuna te
I'm not involved in there.
toza koteka ba clozir na ba lance fontaine na bon prix.
We sell "closure" (wigs) and "lace frontal" at good price.
soki nga naza mabe, ebongo yo ?
If I am bad, then what about you ?
oza na angele
you're focused
Nzambe zala sima pe kati ya motuka na ngai bayini bazala mosika
God be behind me, and also inside my car, that haters may be far
Madofolo ata eza monene ndenge nini, ekoki kokweyisa masoko te. source: facebook - oyebi que
However big the holes, it can't make the buttocks fall.
Liboso kolongola bipoti na lisu ya moninga longola nanu oyo eza na lisu na yo
Before removing the crusts from the eyes of a friend, remove already those that are in your eyes.
Tala bamapalata na mutu na ye, eza pasi
Look at the infections on his head, it's sad.
e-mail : dic@lingala.be
 

interesting videos : lingala facile 2018 lingala facile 2019
privacy & cookies