vertaling / woordenboek Lingala - Nederlands
alle woorden met de tag lichaam
bongó (klasse 14 : abstracte naamwoorden - geen meervoud)
bongo,
mv. babongo (klasse 9a/10a (2) : - / - (ba-) : meervoud uit contekst (of informeel/modern ba-), niet met n-/m-)
hersenen, hersenen
context : computers
cpu, processor, microprocessor
bongó na kati ya moto
©
pvh
andere woorden met de tag 'lichaam' : bongó,
bontólo,
ebángá,
lobebú,
ebekú,
ebelo,
ebóbó,
eboló,
edádá,
elongi,
enama,
esóngó,
kíngó,
libéle,
liboló,
libolongo,
libumu,
lifuni,
likata,
lokolo,
lino,
linzáka,
lipeka,
lisisa,
liso,
lisókó,
litáma,
litoyi,
lokéto,
lolemo,
loposo,
makilá,
mandéfu,
lisásámbá,
lobebo,
mbunzu,
moyoyo,
mofáti,
mokongo,
mongóngó,
mopanzi,
mosapi,
motéma,
mupende,
monoko,
mutolo,
motó,
tólo,
nzóto,
poso,
pótá,
nsima,
losúki,
zólo,
litói,
lomposo,
lobôko,
lisu,
kunza,
kovo,
lolému,
súki,
engóngólo,
monzômbâ,
nkíngó,
ntólo,
mompúlúlú,
likundú,
motolú,
mosopó,
libale,
mosómba,
likáká,
etindi,
mopende,
búnya,
lolemu,
mbángá,
motshopo,
zémi,
etambe,
libandi,
likosi,
linu,
lopiko,
libundi,
lokíkí,
manduta,
muika,
mopiko,
nkunki,
sóka,
soyi,
lolemo,
lokéto,
mpótá,
lotó,
monsisá,
mutema,
libondi,
goró,
lotókó,
mpanzí,
litolú,
motoló,
ndéfu,
mimbebo,
mokunza,
mposo,
lokíkí,
nsóka,
monpúlúlú,
ebebú,
liliká,
mataku,
mosai
tólo,
mv. batolo (klasse 9a/10a (2) : - / - (ba-) : meervoud uit contekst (of informeel/modern ba-), niet met n-/m-)
bontólo (klasse 14 : abstracte naamwoorden - geen meervoud)
ntólo,
mv. bantolo (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))geuite medeklinker
romp, borst op de borst
Article :
medeklinkers
In het Lingala hoor je soms "
nsoso" en soms hoor je "
soso". Je zou kunnen de indruk krijgen dat
het vrij te kiezen is of men de beginletter
m of
n wel of niet gebruikt wanneer het woord begint met twee medeklinkers,
maar eigenlijk is hier een regel voor :
In het Lingala kan de beginletter m of n weggelaten worden voor woorden die beginnen met mp, nt, ns of nk.
(de stemhebbende medeklinkers - FR: Les consonnes sonores)
| NK |
| nkama / kama | cent |
| nkingo / kingo | cou |
| nkisi / kisi | médicament |
| nkulutu / kulutu | aîné |
| nkoba / koba | tortue |
| MP |
| mpinzoli / pinzoli | larme |
| mpo / po | pour |
| mpamba / pamba | nul |
| mpuku / puku | souris |
| mpongi / pongi | sommeil |
| NS |
| nse / se | dessous |
| nsoso / soso | poulet |
| nsambo / sambo | sept |
| nsango / sango | information |
| nsinga / singa | fil |
| NT |
| ntina / tina | importance |
| ntolo / tolo | torse |
| ntalo / talo | valeur |
| ntango / tango | temps |
| ntaba / taba | chèvre |
In de andere gevallen is de beginletter verplicht.
(de stemloze medeklinkers - FR: Les consonnes sourdes)
| NG |
| nguya | pouvoir |
| ngai | moi |
| nganda | bar |
| nguba | arachide |
| ngulu | cochon |
| MB |
| mboka | village |
| mbeli | couteau |
| mbetu | lit |
| mbila | palmier |
| mbisi | poisson |
| ND |
| ndako | maison |
| ndeko | cousin |
| ndakisa | exemple |
| ndumba | prostituée |
| ndunda | légume |
| NZ |
| nzoto | corps |
| nzete | arbre, baton |
| nzela | chemin |
| nzungu | marmite |
| nzala | faim |
| NY |
| nyei | excrément |
| nyoso | rien |
| nyoka | serpent |
| nyama | animal |
| nyongo | dette |
mbángá,
mv. bambanga (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))
ebángá,
mv. bibanga (klasse 7/8 : e- / bi-)
lobángá,
mv. mbanga (klasse 11/10m : lo- / m- : voor p,b)
kaak, mond
ebekú,
mv. bibeku (klasse 7/8 : e- / bi-)
kin (deel van gezicht)
mopende,
mv. mipende (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
mupende,
mv. mipende (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)Kinshasa versie
dij
edádá,
mv. bidada (klasse 7/8 : e- / bi-)
verhemelte (plafond van de mond)
andere woorden met de tag 'seks' : bokáli,
bolúmbú,
ekóbo,
esóngó,
kindumba,
libéle,
liboló,
likata,
mbúla,
ngondo,
kosiba,
kolála,
búnya,
mvula,
sóka,
mbúla,
momboto,
goró,
mpówa,
bopo,
mongondo,
mimbebo,
nsóka,
liliká
nkíngó,
mv. bankingo (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))geuite medeklinker
kíngó,
mv. bakingo (klasse 9a/10a (2) : - / - (ba-) : meervoud uit contekst (of informeel/modern ba-), niet met n-/m-)
nek
libumu,
mv. mabumu (klasse 5/6 : li- / ma-)
buik, maag
mv. mabumu
ingewanden
matrilineaire afstamming (uit dezelfde baarmoeder, de zelfde moeder)
andere woorden met de tag 'eten en drinken' : biríka,
bisikíti,
bóí,
bokénzú,
dongódongó,
ekéne,
engwélé,
fufú,
fumbwa,
kabri,
kamundele,
kwánga,
libóké,
libumu,
lidésu,
liki,
lipa,
lipapú,
liyebo,
loso,
masanga,
mateka,
maí,
mbálá,
mbika,
mbisi,
mokate,
mongwa,
mwamba,
ti,
víno,
sokolá,
liyebú,
niampoule,
kosákosá,
molangua,
ndóngó,
biele,
bitoto,
kafi,
kikedi,
linioko,
lotoko,
lunguila,
likoso,
mbilika,
mosáká,
mpíodi,
muamba,
mungua,
nsámbá,
saladini,
tangawisi,
ngai,
mbenda,
mbisi,
nkúnde,
niampoul,
mbili,
súpu,
málemba,
tangaúsi,
ngombo,
gombo,
nkupidi,
kafé,
limbondó,
primus,
kupidi,
gratana,
gratanya,
liebú,
jus
likata,
mv. makata (klasse 5/6 : li- / ma-)
de handpalm
(zelden op deze manier verstaan, dus beter vermeden omwille van de andere betekenis ;)
Kin (kikongo)
testikel
(veelvuldig gebruikt voor) de penis
andere woorden met de tag 'leenwoord: kikongo' : kidiba,
likata,
kobalula,
kobalusa,
kobaluka,
kobalola,
kitendi,
ndombe,
nzimbu,
kikedi,
litondo,
sakasáka,
ingeta,
mataku,
mazulu
lino,
mv. mino (klasse 5/6mi : li- / ma-i- / mi-)
linu,
mv. minu (klasse 5/6mi : li- / ma-i- / mi-)
tand
Article :
mapeka of masasamba ?
we zeggen mapeka solo of solo ya mapeka
om te zeggen "stinkende oksels" of "de geur van de oksels", maar...
mapeka = schouders en oksels = masasamba
dus waarom niet zeggen masasamba ya solo of solo ya masasamba ?
eigenlijk zou men origineel : solo ya nse ya mapeka (l'odeur d'en bas des épaules) gezegd hebben,
maar gezien de Lingala sprekers graag afkorten, is het geworden :
solo ya mapeka
mosisá,
mv. misisa (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
lisisa,
mv. misisa (klasse 5/6mi : li- / ma-i- / mi-) ( -- ??? niet zeker ??? -- )
monsisá,
mv. minsisa (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
spier
bloedvat, ader
zenuw
wortel
liso,
mv. miso (klasse 5/6mi : li- / ma-i- / mi-)
lisu,
mv. misu (klasse 5/6mi : li- / ma-i- / mi-)
oog
lokéto,
mv. baloketo (klasse 1a/2 : - / ba-)
lokéto,
mv. nketo (klasse 11/10n : lo- / n- : voor t,k,g,s)
heup
context : maten
heupmaat, heupomtrek, tailleomtrek
lolému,
mv. ndemu (klasse 11/10nd : lo-l- / n-l- / nd-)
lolemo,
mv. ndemo (klasse 11/10nd : lo-l- / n-l- / nd-)niet officieel meervoud (informeel)
lolemu,
mv. balolemu (klasse 1a/2 : - / ba-)niet officieel meervoud (informeel)
lolemo,
mv. balolemo (klasse 1a/2 : - / ba-)niet officieel meervoud (informeel)
tong (in de mond)
mandéfu (klasse 6 : ma-)
ndéfu,
mv. bandefu (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))
baard
moyoyo,
mv. miyoyo (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
snot
andere woorden met de tag 'gezondheid & ziekte' : bokono,
bonsíngá,
ebúbú,
elúmbú,
emimi,
féfele,
nkísi,
moyoyo,
monganga,
ndúndu,
pulúpulú,
sikama,
maládi,
nganga,
lopitalo,
kisi,
dáwa,
maba,
bukabuka,
mánguele,
kokosola,
mángwelé,
kintuntu,
libosono,
lokesu,
lolanda,
malali,
mino,
mobosono,
mokoni,
mpela,
sopísi,
minoi,
pela,
pela,
mpela,
gilípi,
litókó,
mpulúpulú,
mpóti,
evímba,
matókó,
mobeli,
ebola,
mapata
mofáti,
mv. mifati (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
anus
mokongo,
mv. mikongo (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
rug (achterkant van het lichaam)
mopanzi,
mv. mipanzi (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
mpanzí,
mv. bampanzi (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))
kant (links, rechts, ...) kant (lichaam) zijwand (mopanzi Ndako geleden) flank
mosapi,
mv. misapi (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
mosai,
mv. misai (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
vinger (teen)
motéma,
mv. mitema (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
mutema,
mv. mitema (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)Kinshasa versie
hart, een sterk karakter
- Motema na ngai ezali kobeta po na yo
- Mijn hart klopt voor jou
- Akati motema.
- Hij heeft de geest gegeven (hij stierf, hij sneed het hart)
- motema mabe
- slecht karakter
- oza na motema malamu
- Je hebt een goed hart (Je bent vriendelijk)
- Apesaki ngai mpasi na motema.
- Ze gaf me pijn in mijn hart.
- eloko nalakisa te. Nalingi yo. Nabombi yango na kati ya motema na ngai.
- Er is iets dat ik niet laat zien. Ik hou van je. Ik heb dat in mijn hart verborgen.
- lala malamu. - yo pe, motema na ngai, noki tomonana. nalela yo makasi.
- Slaap wel. - Jij ook, mijn schatje, dat we elkaar snel mogen zien. Ik hou erg van jou. (in het lingala : "ik heb veel van je gehouden" - verleden)
- Na motema nayebaki ete ezali mabe, kasi namonaki ndenge mosusu ya kosala te.
- In het hart wist ik dat het slecht was, maar ik zag geen andere manier van handelen.
- motema na nga ezoki
- Mijn hart is gewketst
- euti nase ya motema
- dat komt vanuit de bodem van het hart
- wuta ngai nakoma kosambela, nakoma na kimia na motema.
- Sinds ik begon te bidden, heb ik vrede in mijn hart.
- semeki na yo azalaka motema mabe
- Je schoonzus is slecht.
- papa nkulutu na biso azalaka mutema mabe
- De grote broer van mijn moeder is slecht.
- yo ozali na kati ya motema na ye te.
- Jij, jij bent hiet in zijn hart.
- tokanga motema banda kala.
- we hebben getolereerd sinds lang.
- motema mpiko
- moedig hart
monoko,
mv. minoko (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
munoko,
mv. minoko (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)Kinshasa versie
mond, muil, bek
ingang, opening
taal, dialect
- Kanga monoko ! kanga mbanga na yo !
- mond toe ! uw muil toe ! (onbeleefd)
- monoko ya ndaku
- de ingang (mond) van het huis
- minoko ya zolo
- de ingangen van de neus (neusgaten)
- monoko mbeli, makolo ndunda.Gezegde/uitdrukking (niet letterlijk vertalen)
- Een mond als een mes, benen als een groente.
- monoko ya Didine
- De mond van Didine
- Oyo ezali nsango ya kosunga yo pona koyeba ndenge nini kelasi ya monoko ya Lifalanse etambolaka.
- Dit is een informatie om je te helpen om te weten op welke manier de les van de franse taal werkt.
- kolumba monoko solo eza maladi to te ?
- Is stinken uit de mond een ziekte of niet ?
- Monoko ya mobange, elumbaka solo, kasi elobaka makambo ya lokuta te. soki okimi solo wana, okoyeba makambo te. Gezegde/uitdrukking (niet letterlijk vertalen)
- De mond van de ouderling, hij ruikt vies, maar spreekt geen leugens. Als je deze reuk ontvlucht, zal je de zaken niet kennen.
- mpema ya monoko
- adem
- soki oyebi te kanga munoko
- als je het niet weet, hou je mond
- monoko ya mokolo elumbaka solo, kasi elobaka maloba ya solo Gezegde/uitdrukking (niet letterlijk vertalen)
- De mond van de ouderling ruikt vies, maar de woorden zijn waarheid.
- nalobaka minoko mibale
- Ik spreek twee talen
- monoko na yo nde ekoboma yo mokolo mosusu
- Het is je mond die je één van deze dagen de das zal omdoen.
- ozalaka monoko makasi boye pona nini ?
- Waarom heb je zo een grote mond ?
- kanga monoko na yo pamba te okoya komela nzinzi.
- Sluit je mond anders riskeer je een vlieg in te slikken.
- Ebongi okanga monoko na yo.
- Je moet je mond houden.
motó,
mv. mito (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
mutu,
mv. mitu (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)Kinshasa versie
motu,
mv. mitu (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
hoofd
nzóto,
mv. banzoto (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))
lichaam
- Soki nzoto to poso ya moto ekutani na ya moto mosusu, tina ya kobanga ezali te.
- Als het lichaam of de huid van een persoon in aanraking komt met die van een andere persoon, is er geen reden om bang te zijn
- kosangana nzoto
- vrijen (het lichaam samenbrengen)
- mafuta ya nzoto, mafuta ya kopakola
- olie voor het lichaam, olie om op zich te smeren
- Nayoki nsolo malamu na nzoto na ye.
- Ik rook een aangename geur aan haar lichaam.
- mwasi mwasi nde nzoto Gezegde/uitdrukking (niet letterlijk vertalen)
- een vrouw, dat is het lichaam. (wat belangrijk is aan een vrouw is het lichaam)
- mwasi nzoto ( misuni )Gezegde/uitdrukking (niet letterlijk vertalen)
- een mollige vrouw (als zeer aantrekkelijk beschouwd in Afrika)
- Soki omonaka nzoto ya yo kilo, tala ya baninga se bongo Gezegde/uitdrukking (niet letterlijk vertalen)
- Als je je lichaam met respect aanziet, bekijk dat van je naaste juist gelijkaardig.
- nzoto ezosenga tosibana
- Het lichaam is aan het vragen dat we de liefde zouden bedrijven.
- pesa ngai esume napangusa nzoto.
- Geef me een handdoek dat ik het lichaam afdroog.
- mbote, boni nzoto ? nga naza malamu. nalingaki kaka napesa yo mbote
- Hallo, Hoe is het met het lichaam (de gezondheid) ? Ik stel het goet. Ik wilde je gewoon groeten.
- kobenda nzoto
- zich uitrekken, zich strekken
- ya nga nzoto eboya bitumba © Karlito
- Mijn lichaam weigert gevechten
- nzoto na ngai tempelo ya Nzambe, esika Molimo Mosantu akofanda
- Mijn lichaam is de tempel van God, de plaats waar de Heilige Geest zal verblijven.
- nazoyoka nzoto malamu te
- Ik voel me niet goed (onwel).
- bangi eza malamu te pona nzoto.
- Drugs zijn niet goed voor het lichaam.
pótá
mpótá,
mv. bampota (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))geuite medeklinker
(open) wonde, letsel
nsima,
mv. bansima (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))geuite medeklinker
sima
Na, dan, later
achter
het achterste, de rug, de billen
losúki,
mv. nsuki (klasse 11/10n : lo- / n- : voor t,k,g,s)
súki,
mv. basuki (klasse 1a/2 : - / ba-)niet officieel meervoud (informeel)
een haar
zólo,
mv. bazolo (klasse 9a/10a (2) : - / - (ba-) : meervoud uit contekst (of informeel/modern ba-), niet met n-/m-)
neus
kunza
nkunza,
mv. bankunza (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))
mokunza,
mv. mikunza (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
lichaamshaar
schaamhaar
kovo
kaal, kletskop
(niet de mannelijke (gedeeltelijke) kaalheid,
libandi)
afkomstig van:
Quo Vadis, een bakkerij in Kinshasa die rond brood maakt (blinkend / glanzend aan de bovenkant) dat eruit ziet als een kaal hoofd en de naam ervan is "Lipa KOVO".
- okati kovo
- je hebt je kaal geschoren (geknipt)
likundú
bezit, hekserij, een kwade oog, pech
etindi,
mv. bitindi (klasse 7/8 : e- / bi-)
litíndí,
mv. matindi (klasse 5/6 : li- / ma-)
hiel (van voet, niet van schoen)
hoef (van dier)
búnya,
mv. babunya (klasse 9a/10a (2) : - / - (ba-) : meervoud uit contekst (of informeel/modern ba-), niet met n-/m-)
vulva
zémi,
mv. bazemi (klasse 9a/10a (2) : - / - (ba-) : meervoud uit contekst (of informeel/modern ba-), niet met n-/m-)
zwangerschap
libandi,
mv. mabandi (klasse 5/6 : li- / ma-)
kaalheid (ongewenst, door leeftijd of van nature)
context : grammatica
prefix
likosi
nek, achterkant van de schedel boven
manduta
ndúta,
mv. banduta (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))
striemen
Striemen ontstaan wanneer de huid snel wordt uitgerokken. Het bekendste voorbeeld is op de buik van een vrouw tijdens een zwangerschap of na een dieet.
muika,
mv. mika (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten uitzondering - speciale vorm )
lichaamshaar
mopiko,
mv. mipiko (klasse 3/4 : mo- (mu-) / mi- : objecten)
sóka,
mv. basoka (klasse 9a/10a (2) : - / - (ba-) : meervoud uit contekst (of informeel/modern ba-), niet met n-/m-)
nsóka,
mv. bansoka (klasse 9/10 (2) : - / - (ba-) : meervoud onveranderlijk uit contekst (of informeel/modern ba-))geuite medeklinker
penis
lotó (klasse 11 : lo-)
pelletje van de huid
rapje op de huid (mycose, dermatitis)
goró,
mv. bagoro (klasse 9a/10a (2) : - / - (ba-) : meervoud uit contekst (of informeel/modern ba-), niet met n-/m-)
penis
andere woorden met de tag 'dialect' : damage,
mistik,
zibolateur,
kodamer,
quado,
ngunda,
nzele,
mopao,
goró,
texto,
tokos,
sape,
danzer,
petite
lotókó,
mv. ntoko (klasse 11/10n : lo- / n- : voor t,k,g,s)
ooglid
liliká,
mv. malika (klasse 5/6 : li- / ma-)
teelbal
spermatozoïde
mataku (klasse 6 : ma-)
billen, achterwerk
